مدت زمان لازم برای خواندن این مطلب: 2 دقیقه
بدن برای تولید انرژی در حالت استراحت و در طول ورزش، به دو فرآیند نیاز دارد؛ متابولیسم هوازی و بی‌هوازی.
به‌طور ساده، سیستم متابولیک هوازی از اکسیژن استفاده می‌کند اما سیستم بی‌هوازی خیر. بااین‌حال، اکسیژن نقشی اساسی در عملکرد بدن در هر دو نوع سیستم دارد.
هر دو سیستم هوازی و بی‌هوازی، به‌طور هم‌زمان فعالیت می‌کنند؛ عملکرد آن‌ها به‌صورت انتقال نوبت یکی به دیگری نیست. چه سیستم هوازی و چه بی‌هوازی غالب باشد، میزان اکسیژن موجود در عضله دارای اهمیت است.
اکسیژن عضلانی
اصطلاح اکسیژن عضلانی به تعادل بین عرضه و تقاضای اکسیژن در عضله اشاره دارد. برای مثال زمانی که تقاضا بیش‌ازحد عرضه باشد، اکسیژن زایی کم است و عضله نیاز به متابولیسم بی‌هوازی دارد تا انرژی را فراهم کند. در شرایط برعکس، زمانی که عرضه بیشتر از تقاضا است، اکسیژن زایی بالا است و عضله قادر به استفاده از متابولیسم هوازی برای قدرت بخشی به خود است.
متابولیسم هوازی
متابولیسم هوازی، بیشترین میزان انرژی موردنیاز را برای فعالیت‌های طولانی‌مدت می‌سوزاند. سیستم متابولیسم هوازی با استفاده از چرخه کربس کار می‌کند؛ این چرخه، مجموعه پیچیده‌ای از واکنش‌های شیمیایی است که از اکسیژن به‌منظور تبدیل مواد مغذی (کربوهیدرات، چربی و پروتئین) به دی‌اکسید کربن و آدنوزین تری فسفات (ATP) استفاده می‌کند که یک ترکیب انرژی غنی است.
متابولیسم هوازی، قبل از ایجاد ATP توسط سیستم گردش خون، به آن برای انتقال اکسیژن به عضله‌های درگیر نیاز دارد. متابولیسم هوازی در درجه اول، در تمرینات استقامتی مورداستفاده قرار می‌گیرد که عموماً شدت کمتری دارند و به‌این‌ترتیب برای مدت‌زمان طولانی‌تری به کار ادامه می‌دهد.
متابولیسم بی‌هوازی
از سویی دیگر، متابولیسم بی‌هوازی در طول تمرینات شدید و کوتاه به فعالیت مشغول می‌شود که تقاضای اکسیژن بافت عضله از ظرفیت عرضه گردش خون بیشتر و اکسیژن‌رسانی کم می‌شود. اگر کمبود اکسیژن به‌شدت بالا رود، عضله دیگر قادر به فعالیت نخواهد بود. تنها راه بهبودی عضله، خون دارای میزان بالای اکسیژن است تا به این طریق به اسیدلاکتیک اضافی اکسیژن برساند. این اتفاق معمولاً در طول یک دوره بهبودی کوتاه در تمرین به دست می‌آید.
اکثریت مردم تفاوت لاکتات خون و اسیدلاکتیک را نمی‌دانند. لاکتات، به‌عنوان فراورده جانبی سیستم انرژی تولید می‌شود اما کاملاً بی‌ضرر است؛ درواقع، به‌عنوان سوخت توسط قلب و ماهیچه‌ها استفاده می‌شود. بدن حتی در زمان استراحت نیز لاکتات تولید می‌کند اما این میزان در زمان تمرین ورزشی افزایش پیدا می‌کند. اسیدلاکتیک، فراورده جانبی تجمع لاکتات است و باعث افزایش اسیدوز در سیستم می‌شود.
نکته پایانی
اکسیژن، نقش حیاتی در سیستم‌های متابولیسم هوازی و بی‌هوازی دارد. در سیستم هوازی، به اکسیژن به‌عنوان منبع مستقیم انرژی نیاز است اما در پاک‌سازی تجمع اسیدلاکتیک اضافی خون در سیستم بی‌هوازی نیز موردنیاز است.
تالیف:
تن‌ورز (اقتباس از مقاله‌ای از سایت business2community.com)
در صورت استفاده از این مقاله، نام و آدرس تن‌ورز را به عنوان منبع ذکر کنید.
