از E تا M
با ادامه بخش اصطلاحات تخصصی بدنسازی از حروف E تا M انگلیسی با شما همراهان تن ورز هستیم.
نافع (Efficacious): این به معنی تولید اثر دلخواه است یعنی که “آن کار میکند”.
الکترولیتها (Electrolytes): اینها موادی هستند که در حالت محلول، قادر به هدایت جریان الکتریکی هستند. این ذرات باردار در کل بدن وجود دارند و در بسیاری از فعالیتها دخالت دارند نظیر توزیع آب درونی و برونی سلولها در بدن. مثالها شامل مواد معدنی حجیم (Balk)، پتاسیم، سدیم و کلرید میباشد.
دادههای تجربی (Empirical Data): این اطلاعاتی است که بر پایه مشاهده و تجربی میباشد، نه بر پایه منظق علمی. دادههای تجربی غالبا بسیار دقیق هستند هر چند به عنوان موضوعات (Sound) معتبر علمی مورد قبول واقع نشوند با این وجود هیچ بخشی از علم وجود ندارد که عاری از اجزا جهان واقعی تجربی باشد.
انرژی(Enerji): این قابلیت انجام کار است. انرژی موجود در غذا انرژی شیمیایی است: این نوع انرژی میتواند به انرژیهای مکانیکی، الکتریکی و گرمایی تبدیل شود. گاهی اوقات انرژی بر حسب “کالری” اندازه گیری میگردد.
درون گرا(Endogenous): این واژه اشاره بر چیزهایی دارد که بطور طبیعی در بدن اتفاق میافتد. بعنوان مثال، تستوسترون بدن شما بطور طبیعی “درون گرا” تولید میشود.
آنزیم (Enzyme): این یک مولکول پروتئین است که بعنوان یک “کمک کننده” در هزاران واکنش شیمیایی بدن عمل مینماید، که شامل: هضم غذا، تولید هورمون، ترمیم سلول عضلانی – بدون اغراق هزاران هزار واکنش دیگر.
بالابرنده (Erector): عضلهای که بخشی از بدن را بالا میکشد.
ارگوژنیک (Ergogenic): این کلمه اشاره بر چیزی دارد که میتواند ظرفیت کار عضلانی را افزایش دهد. مکملهای طبیعی که میتواند بعضی از جنبههایی از عملکردهای ورزشی را افزایش دهد گفته میشود که ارگوژنیک هستند یا یاری دهندههای ارتقاء عملکرد میباشند.
اسیدهای چرب ضروری (Efas) (Essential Fatty Acids): اینها چربیهایی هستند که بدنمان نمیتواند آنها را بسازد بنابراین بایستی آنها را از طریق رژیم غذایی مان بدست آوریم. این دسته از چربیها (که شامل لینولئیک و لینولینک اسید است) برای تولید هورمون بسیار مهم میباشند. و همینطور برای سنتز سلولی و یکدست بودن اهمیت دارند. منابع خوب ایندسته از چربیها عبارت است از روغن برزک (Flaxseed oil) و روغن گل کاجیره (Suf flower oil).
باز کننده (Extensor): عضلهای که برای افزایش زاویه عمل میکند. برای مثال، تا کردن آرنج، که اکثرا به صورت مکمل با باز کننده عمل میکند.
برون گرا (Exogenous): این واژه اشاره بر چیزهایی دارد که منشا شده از بیرون بدن میباشند. بعنوان مثال اگر شما یک قرص Dhea را بخورید آن میتوان یک منبع برون گرا از آن هورمون باشد.
چربی (Fat): این یکی از مغذیها (Macronubtients) بزرگ میباشد. چربی محتوی 9 کالری به ازای هر گرم است. این ماده در میان تمام مغذیهای بزرگ بیشترین کالری را دارد. چربیهای رژیم غذایی نیز ممکن است به لیپیدها یا تری گلیسریدها ارجاع شود.
چربیها عملکرد مختلفی را در بدن به عهده دارند آنها بعنوان اجزاء ساختمانی تمامی غشاءهای سلولی و همینطور فراهم آورنده پیش مادههای زمینهای ( یا سوبسترها) برای تولید هورمونها میباشند. دو نوع چربی وجود دارد – چربی اشباع شده “که بد است” و چربی غیر اشباع “که خوب است”.
وزن بدون چربی (Free-Fat-Mass): این اشاره بر سهم کل بافتهای بدن که محتوی چربی میباشند دارد. این دسته از بافتها شامل تمامی استخوانهای اسکلتی و عضلات، پوست، اندامها و آب بدن و همینطور مو، خون و لنف میباشد. وزن بدون چربی واژهای است که مکررا در متون مطالعات کلینیکی (بالینی) استفاده میگردد. غالبا افزایش در وزن بدون چربی معادل افزایش در ماهیچه اسکلتی میباشد.
آمینو اسیدها به شکل آزاد (Free- Form Amino Acide): این دسته از آمینو اسیدها از لحاظ ساختمانی غیر متصل و جدا میباشند.
رادیکالهای آزاد (Free Radical): این دسته از مواد مشکل ساز هستند. آنها مولکولهای فوق العاده واکنش دهنده (Reactle) میباشند که دارای الکترودهای جفت کنندهای هستند که در طی متابولیسم غذا و تولید انرژی ایجاد میشوند. و اعتقاد بر این است که آنها در صدمات مولکولی و مرگ سلولهای حیاتی بدن شرکت دارند. رادیکالهای آزاد ممکن است یکی از فاکتورهای پیری (Aging) و بیماری باشند و ممکن است نهایتا منجر به مرگ گردند. آنتی اکسیدانها به خنثی سازی رادیکالها کمک میکنند.
تا کننده یا خم کننده (Flexor): عضلهای که زاویه مفصل را کاهش میدهد. برای مثال تا کردن آرنج، که اکثرا به صورت مکمل با باز کننده عمل میکند.
وزنههای آزاد (Free Weight): وزنهای که به دستگاه متصل نیست، مانند هالتر یا دمبل.
فروکتوز (fructose): این قند نوع عمدهای است که در میوه یافت میشود. این نوع قند از ساکارز (قند آشپرخانه) شیرین تر است و شاخص گلیسمیک (Gi) پائینی دارد. به عبارتی دیگر خوردن فروکتوز تقریبا به اندازه گلوکز (dextrose یا دکستروز) موجب آزاد سازی عظیمی در انسولین نمیشود. خوردن یک رژیم غذایی مملو از فروکتوز ممکن است چربی خون را افزایش دهد. چون فروکتوز شاخص گالیسمیگ پائینی دارد و چون اکثرا در کبد به متابولیسم در میآید غالبا فروکتوز بعنوان جایگزینی برای قند در افراد دیابتی استفاده میشود.
آمینو اسید با طیف – کامل (Full- Spectrum Amino Acids): این مکملهایی هستند که محتوی ترکیبی از تمامی آمینو اسیدها میباشند.
شاخص گلیسیمیک (Gi) (Glycemicindex): این مقیاس از گستردهای است که در آن یک غذا سطح قند خون (گلوکز) را در مقایسه با نان سفید بالا میبرد که نان سفید مقدار Gi برابر 100 دارد. گلوکز (دکستروز) دارای 138gi، برنج قهوهای 81، و فروکتوز (قند میوه) از ابتدا تا پایان هر میوهای زیر 31 میباشد.
گلیکوژن (Glycogen): این شکل اصلی ذخیره کربوهیدرات (گلوکز) است که در عضلات و در کبد نگهداری میشوند.
هورمون رشد (Mgrowth Hormone)(Gh): این هورمونی است که بطور طبیعی از غده هیپوفیز آزاد میشود. آن یک هورمون آنابولیک است.Gh رشدعضلات تجزیه چربی بدن بمنظور ایجاد انرژی بالا میبرد. سطح Gh در کودکان و نوجوانان بالا است اما بعد از 20 سالگی به اندازه بسیار زیادی کاهش مییابد. تصور بر این است که بعضی از مکملهای ورزشی مقدار Gh را افزایش میدهند که به طور طبیعی این هورمون در بدن آزاد شده و بنابراین یک حالت آنابولیک را بوجود میآورد و چربی سوزی را در ورزشکاران افزایش میدهد. متاسفانه اکثریت این مکملها اثر کمی دارند.
گلوکاگون (Glucagon): این هورمونی است که مسئول کمک به حفظ مناسب سطح قند خون میباشد. وقتی سطح قند خون خیلی پائین میرود. گلوکاگون تولید گلوکز در کبد را فعال میسازد و همینطور آزادسازی گلیکوژن از سلولهای ماهیچهای را تنظیم مینماید. نهایتا این هورمون موجب کاتابولیسم پروتئینهای سلول ماهیچهای بخاطر گلوکز میشود. این ماده یک هورمون کاتابولیک در نظر گرفته میشود.
گلوکز (Glucose): این ساده ترین مولکول قند است. همچنین این مولکول عمده ترین قندی است که در خون یافت میشود و بعنوان ساخت پایه (Basic) برای بدن استفاده میشود. وقتی شما کربوهیدراتهای پیچیده (کمپلکس) میخورید آنها توسط بدن به گلوکز تجزیه میشوند. همچنین گلوکز در انواع میوهها یافت میشود، اما غلظت آن به اندازه ساکاروز و فروکتوز که دو قند ساده دیگر هستند با غلطت بالا یافت نمیشود. با این وجود وقتی شما گلوکز خیلی زیاد بخورید کبد و بافت چری (Fatty یا Adipose) به اسیدهای چرب و تری گلیسریدها تبدیل میشود. بخاطر جذب سریع آن در بدن غالبا این ماده بعنوان یک عامل استحکام بخش و مقوی (Invigorating) در بسیاری از فرمولاسیونهای دارویی استفاده میشود. این ماده موجب میشود که بدن شما مقادیر عظیمی از انسولین را سریعا آزاد میکند تا با جریان قند وارد شده مقابله نماید.
Hdl: این مخفف (لیپوپرتتین با چگالی بالا) (High-Density Lipoprotrin) میباشد. این ماده یکی از زیر گروههای کلسترول است بطور نمونه این ماده بعنوان کلسترول (خوب) در نظر گرفته میشود. کلسترول Hdl شکلی است که به طور نمونه برای پاکسازی سیستم از چربی استفاده میشود. بنابراین آن ماده در سرخرگهای شما منجر به تشکیل اسندادهایی (Crud) نمیشود که این اسنادها میتواند موجب حملات قلبی شود. شما میتوانید با بلعیدن چربیهای غیر اشباع با کیفیت مانند روغن بزرک سطح کلسترول Hdl خود را بالا ببرید. همچنین نشان داده است که سطح Hdl با تمرین ورزش افزایش مییابد.
سر ثابت (عضله) (Head)(Of A Muscle): قسمت بالایی یا محل اتصال عضله.
هورمونها (Hormones): اینها موادی در بدن هستند که برای بدنسازان بسیار مهم میباشند. دو اندام مهم تولید کننده هورمون عبارتند از غده تیروئید و بیضهها (Testes). هورمونها فرآیندی مختلف بیولوژیکی را از طریق توانایی آنها در فعال سازی یا غیر فعالسازی آنزیمها تنظیم مینمایند. مثالهایی از این تنظیم عبارت است از اثر هورمون تستوسترون بر روی فعالیت آنزیمی که مربوط به تولید پروتئین سلولهای ماهیچهای میباشد. هورمونهای دیگر نظیر انسولین و گلوکاگون سطح قند خون و ذخایر انرژی در بدن را کنترل مینمایند. هورمونها میتوانند از پروتئینها (مانند هورمون رشد و انسولین) یا کلسترول (مانند تستوسترون و استروژن{Esbrogen}) ساخته شوند.
همئوستاز (Homeostasis): فرآیندی که به طریق آن محیط داخلی بدن خود را تنظیم میکند تا در حالت ثابت و متعادلی بماند.
هیدرولیز (Hydrolysis): این یک واکنش شیمیایی است که در آن آب با یک واکنش میتواند آن را به مادهای دیگر با موادی دیگر تغییر دهد. بعنوان نمونه اگر شما سدیم استات را به آب اضافه نمائید آن به یونهای سدیم و یونهای استات هیدرولیز (یا آشکافت) میشود.
هیپرتروفی (هایپر تروفی) (Hypertrophy): این به معنای افزایش در اندازه است. هیپرتروفی ماهیچهای عبارت است از افزایش در اندازه سلولهای ماهیچهای.
هیپوگلیسیمیا (Hypoglycemia): این عبارت از پائین بودن سطح قند خون / گلوکز میباشد که در نتیجه اضطراب، خستگی، تعرق (Perspiration)، تشنج (Delirium) و در موارد جدی، اغما میباشد. هیپوگلیسمی غالبا در میان افراد دیابتی اتفاق میافتد که یا مربوط به اضافه دوز (Overdose) انسولین دریافتی است یا به خاطر دریافت ناکافی کربوهیدرات است. هیپوگلیسمی موقت در میان ورزشکاران متداول است و میتواند با خوردن کربوهیدراتها مرتفع گردد.
پروتئینهای ناکامل (Incomplete Proteins): اینها پروتئینهایی هستند که فاقد یک یا چند نوع آمینو اسید ضروری هستند.
انسولین (Insulin): این یک هورمون آنابولیک است که توسط لوزالمعده ترشح می شود که این هورمون بدن را در حفظ مناسب سطح قند خون و افزایش ذخایز گلیکوژن یاری میدهد. ترشح انسولین حرکت مواد مغذی در درون جربیان خون و بدرون عضلات برای رشد را تسریع میکند. وقتی سطح این هورمون بطور مزمن بالا برود مانند زمانی که یک رژیم غذایی با کربوهیدرات بالا دارید این هورمون میتواند موجب افزایش چربی در شما گردد. با این وجود فورانهای کوچک (Short Bursts) انسولین که بخاطر خوردن کربوهیدراتهای با کالری بالا ایجاد میشود ممکن است به جذب مواد مغذی نظیر کراتین و گلوتامین توسط سلولهای ماهیچهای کمک نماید.
تمرین تناوبی (Interval Training): نوعی تمرین که در آن دورههای کوتاه کار در حدود شدت بیشینه به طور متناوب با دورههای استراحت یا فعالیت سبک ترکیب میشوند.
ایزو متریک / هم طول (Isometric): تمرینی که در آن عضله کار میکند، اما انقباض آن ملاحظه نمیشود و طول آن تغییری نمیکند مانند زمانی که به یک شی بی حرکت فشار میآورید.
ایزوتونیک / هم تنش (Isotonic): نوعی تمرین که در آن عضله در مقابل یک مقاومت ثابت فعالیت میکند. عضله تا زمانی که مقاومت ثابت باشد، منقبض است.
نوار لگنی – درشتنی یا ایلیوتیبیال (ITB)(Iliotibial Band): گروهی از فیبرهای محکم که از بخش خارجی ران تا زانو کشیده میشود و هنگام دویدن به عنوان تثبیت کننده عمل میکند.
اصطلاح تخصصی (Jargon): این زبان تخصصی است که در رابطه با یک موضوع خاص است. به عنوان مثال موج سواران (Surfers) میگویند “آویزان 10 شو” (Hang Ten) که اشاره بر این دارد که … خوبه .. من نمیدانم که این کلمه به چه چیزی اشاره دارد، اما میدانم که این کلمه تخصصی است – کلمات و عبارات ادراکی (Phrases Catch) را یقینا ” افرادی درونی” (Insiders) میدانند اما دیگران نمیدانند.
کتونها (Ketones): اینها ترکیبات آلی شیمیایی هستند که نتیجه شده از تجزیه تری گلیسیریدها میباشند. آنها به عنوان منبع انرژی در بدن در طی رژیمهای غذایی با کربوهیدرات بسیار پائین استفاده میشوند.
لاکتیک اسید (Lactic Acid): این مولکولی است که از گلوکز در طی متابولیسم هوازی تولید میشود. وقتی اکسیژن در دسترس قرار میگیرد، لاکتیک اسید میتواند کاملا به دی اکسید کربن و آب تجزیه بشود. ساخته شدن (Build Up) لاکتیک اسید علت اولیه خستگی ماهیچهای است. مکملهایی که ساخته شدن لاکتیک اسید را محدود میسازند میتوانند عملکرد ورزشی را ارتقاء دهند.
جانبی (Lateral): ناحیهای مربوط به قسمت خارجی و طرفی بدن، مثلا حرکت به طرفین.
وزن بدون چربی (Lean Body Mass) (Lbm): این واژه دیگری است که وزن بدون چربی را توصیف مینماید (Fat-Free Mass را ببینید).
Ldl: این کلمه مخفف ” لیپو پروتیئن با چگالی پائین است و یک زیر گروه از کلسترول است، که از آن بعنوان کلسترول بد یاد میشود. Ldl آن نوع از کلسترول است که در داخل جریان خون به گردش در میآید و ممکن است موجب بیماری قلبی گردد. مقدار سطح کلسترول Ldl میتواند بلعیدن چربیهای اشباع و عدم تمرین ورزشی را بالا ببرد.
فاکتور محدود کننده (Limiting Factor): این عنصری است که یک فرآیند یا واکنش را از انجام شدن باز میدارد. به عنوان مثال فقدان پروتئین در رژیم غذایی میتواند یک ” فاکتور محدود کننده” برای رشد ماهیچهای باشد.
رباط (Ligament): بافت نرمی که یک استخوان را به استخوان دیگر (در ناحیه مفصل) وصل میکند.
لینولنیک اسید (Linolenic Acid): این یک اسید چرب ضروری است و بطور دقیقتر یک اسید چرب امگا 3 اشباع شده چندگانه است (Omega-3 Polysaturated Fatty Acid). این ماده در غلظتهای بالا در روغن برزک (Flaxseed Oil) یافت میشود.
لینولئیک اسید (Linoleic Acid): این یک اسید چرب ضروری است و بطور تخصصیتر یک اسید چرب، امگا – 6 اشباع شده چندگانه است (Omega-6 Polysaturated Fatty Acid). منابع خوب اسن اسید چرب عبارتند از روغن گل کاجیره و روغن دانه سویا (Soybean Oil) میباشد.
لیپید (Lipid): بطور ساده این نام دیگری برای چربیها یا تری گلیسیریدهای رژیم غذایی میباشد.
لیپوژنیک (Lipogenic): این به معنای ساختن چربی بدن است (از لحاظ لغوی ترجمه “تولید کننده چربی” میباشد) این بد است.
لیپولیسیس (Lipolysis): این واژه اشاره بر تجزیه شیمیایی چربی بدن توسط آنزیمها را دارد که منجر به این میشود که چربیهای ذخیره شده بدن بعنوان سوخت توسط بدن استقاده گردند. این خوب است.
لیپولیتیک (Lipolytic): این واژه معمولا برای توصیف چیزی که دارای اثرات چربیسوزی است استفاده میشود. از لحاظ لقوی به معنای “تفکیک چربی” (To Disintegrate Fat“) میباشد.
لوتنایزینگ هورمون (Luteinizing Hormone)(Lh): این هورمون قدرتمندی است که در مردان بیضهها را تحریک به ساختن تستوسترون میکند. (بلة!) در دختران (Gals) ، Lh تخمک گذاری (Ovulation) را القاء مینمایند.
درشت مغذیها (Macronutrients): اینها مواد مغذی هستند که ما در کمیتهای بزرگ (“ماکر” و به معنای بزرگ است {Macro}) بر یک مبنا منظم میبلعیم.
این شامل پروتئینها، کربوهیدراتها، چربیها و حدس میزنم آب باشد. تمامی این درشت مغذیها برای پایداری حیات ضروری هستند.
سوءجذب (Malabsorption): این کلمه بزرگ به معنای جذب بد مواد مغذی از میان لوله گوارش (digestive tract) میباشد. و آن میتواند منجر به کمبودهای ویتامینی، از دست رفتن وزن، و ضعف سلامتی گردد. سوء جذب میتواند بخاطر بیماری های روده باریک یا فقدان آنزیمهای گوارشی باشد.
پودرهای جایگزین شونده غذا (Mrp,s)(Meal-Replacement Powders): اینها گروهی از مکملها هستند که محتوی پروتئین، کربوهیدرات، ویتامینها و دیگر مواد مغذی کلیدی هستند که به منظور جایگزین نمودن یک غذای معمولی (meal regular – food) برای کاهش وزن، افزایش وزن یا افزایش مقدار دریافت مواد مغذی رژیم غذایی استفاده میشود. همچنین ایندسته از مکملها ممکن است بعنوان ” محصولات تغذیهای کامل” (Total – Nutrition Proucts)،”غذاهای مهندسی شده” (Engineered Foods) یا مافوق غذاها (Super Food) ارجاع شوند.
سرعت متابولیکی (Metabolic Rate): این اشاره به آن سرعتی دارد که شما با آن سرعت ذخایر انرژی را به انرژی کاری در بدن تبدیل مینمائید. به عبارتی دیگر این سرعت نشان میدهد که با چه نرخی “سیستم کلی” (Whole System) شما به حرکت در میآید. سرعت متابولیکی توسط تعدادی از فاکتورها کنترل میشود که آن شامل : جرم عضله (هرچه جرم عضله شما بیشتر باشد شما سرعت متابولیک بیشتری دارید) مقدار کالری دریافتی، تمرین و استفاده از محرک یا مواد شیمیایی افسرده کننده (Depressant Cdhemicals) میباشد.
متابولیسم (Metabolism): این یک واژهای است که به کرارا استفاده میشود که اشاره به بهره بردن از مواد مغذی توسط بدن هم برای فرآیند آنابولیک و هم برای فرآیندهای کاتابولیک میباشد. این فرآیندی است که توسط آن مواد به درون بدن میآیند و نشان دهنده سرعتی است که از این مواد استقاده میشود.
ریز مغذیها (Micronutrients): اینها مواد مغذی رژیم غذایی هستند که ما به مقدار نسبتا کوچکی {میکرو (Micro) بعمنای”کوچک”} در مقایسه با درشت مغذیها میبلعیم. مثالهایی از ریز مغذیها سامل ویتامینها و مواد معدنی میباشد. بسیاری از ریز مغذیها، مواد تغذیهای ضروری رژیم غذایی هستند که عملکردهای حیاتی را در بدن به انجام میرسانند. بطور نمونه ریز مغذیها در کمیتهای گرمی یا کمتر خورده میشوند.
مواد معدنی (Minerals): اینها مواد غیر آلی (معدنی) هستند که به طور طبیعی وجود دارند که برای زندگی انسان ضروری اند و نقشهایی در بسیاری از فرآیندهای متابولیکی ایفا میکنند.
منوساکاریدها (یک قندی Monosaccharide): این یک کربوهیدرات ساده است که ساخته شده از قند یک مولکولی است. مثالها عبارتند از گلوکز و فروکتوز.
کوقتگی عضلانی (Muscle Fatigue): این عبارت است از خستگی عضله برای ادامه دادن بمنظور انجام کار است که بخاطر تهی شدن عضله از Atp اتفاق میافتد.
همچنین ساخته شدن لاکتیک اسید نقشی در کوفتگی عضلانی ایفا مینماید. بعضی از مکملهای طبیعی که برای ورزشکاران به بازار عرضه میشود این توانایی را دارند که کوفتگی ماهیچهای را به تاخیر بیندازند، بنابراین موجب افزایش پتانسیل کاری عضله میشود – یکی از قویترین این مکملها کراتین است که این ماده دسترس پذیری Atp را افزایش میدهد که Atp برای انرژی استفاده میشود.
میوسیت (Myocyte): این به معنای سلول ماهیچهای است.
منابع: کتب (دایرة المعارف مکملهای غذایی ورزشی و راهنمای گام به گام تمرینات قدرتی)
ادامه واژهنامه (بخش سوم – از N تا U)
N:0267