رژیم غذایی آلکالاین چیست و آیا رژیم غذایی قلیایی باعث لاغری می‌شود ؟

رژیم غذایی قلیایی چیست ؟ آیا رژیم غذایی قلیایی باعث لاغری می‌شود ؟ برنامه رژیم غذایی آلکالاین یا همان برنامه رژیم غذایی قلیایی بر این اساس استوار است که تغییر از غذاهای تشکیل‌‌دهنده اسیدی به غذاهای قلیایی می‌‌تواند منجر به بهبود سلامتی گردد. طرفداران این برنامه رژیم غذایی بر این باور هستند که این روند می‌‌تواند به مبارزه با بیماری‌‌هایی نظیر سرطان نیز کمک کند. این مقاله به بررسی رژیم غذایی قلیایی می‌‌پردازد.

رژیم غذایی قلیایی چیست ؟

رژیم غذایی قلیایی با نام رژیم غذایی اسید ـ قلیایی یا ‌‌رژیم‌‌ غذایی خاکستر قلیایی یا رژیم غذایی آلکالاین نیز شناخته می‌‌شود. این رژیم غذایی بر اساس این فرضیه ایجادشده است که برنامه رژیم غذایی شما می‌‌تواند میزان PH بدن شما را تغییر دهد.

متابولیسم شما ـ تبدیل غذا به انرژی ـ برخی اوقات به آتش تشبیه می‌‌شود. هر یک از بخش‌‌های متابولیسم شامل یک واکنش شیمیایی است که یک حجم را تجزیه می‌‌کند. بااین‌حال، واکنش‌‌های شیمیایی در بدن به‌آرامی و به‌صورت کنترل‌‌شده رخ می‌‌دهند. زمانی که ماده‌‌ای می‌‌سوزد، بقایای آن باقی می‌‌ماند. همچنین غذاهایی که می‌‌خورید نیز می‌‌توانند خاکستر خود را باقی بگذارند که ضایعات متابولیک خوانده می‌‌شوند. این بقایا ممکن است قلیایی، خنثی یا اسیدی باشند. طرفداران این رژیم غذایی بر این باور هستند که این ضایعات می‌‌توانند تأثیر مستقیمی بر اسیدیته بدن شما داشته باشند. به‌عبارت‌دیگر، اگر شما غذاهایی بخورید که خاکستر اسیدی بر جای بگذارند، بدن شما اسیدی‌‌تر خواهد شد. اگر غذاهای قلیایی مصرف کنید، بدن شما قلیایی‌‌تر خواهد شد.

بر اساس این فرضیه، خاکستر اسیدی منجر به افزایش خطر ابتلا به بیماری‌‌های مختلف می‌‌گردد، این در حالی است که غذاهای قلیایی ماهیت محافظتی دارند. با استفاده از غذاهای قلیایی، شما باید بتوانید بدن خود را قلیایی کرده و سلامت خود را بهبود بخشید. ازجمله مواد غذایی که دارای ماهیت اسیدی هستند، می‌‌توان به پروتئین، فسفات و سولفور اشاره کرد. این در حالی است که کلسیم، منیزیم و پتاسیم در رده مواد قلیایی قرار می_‌‌‌‌گیرند.

لیست غذاهای قلیایی

برخی از غذاها را می‌‌توان در رده اسیدی، قلیایی یا خنثی رده‌‌بندی نمود:

• اسیدی: گوشت، گوشت مرغ، ماهی، تخم‌‌مرغ، دانه‌‌ها و الکل.
• خنثی: اسیدهای خنثی، نشاسته و قند.
• قلیایی: میوه‌‌ها، آجیل، حبوبات و سبزیجات.

خلاصه: به عقیده طرفداران رژیم غذایی قلیایی، بقایای متابولیک حاصل از غذاها می‌‌توانند تأثیر مستقیمی بر اسیدی یا قلیایی بودن بدن داشته باشند.

همان‌طور که اشاره شد در برنامه رژیم غذایی آلکالاین شما لازم است ph‌ بدن را در یک محدوده نگهدارید. برای این موضوع لازم است از مواد غذایی قلیایی استفاده کنید. این مواد غذایی نزدیک به 80% سهم سبد غذایی شما را تشکیل می‌دهند. انواع میوه‌ها و سبزجات تازه و طبیعی که با هیچ شیرین کننده دیگری ترکیب نشده باشند یکی از گروه غذاهایی قلیایی هستند. توجه داشته باشید که میوه خشک جزو مواد غذایی قلیایی محسوب نمی‌شود. علات جوانه زده، محصولات بر پایه سویا، بادام و عدس نیز جزو علات قلیایی محسوب می‌شوند که در برنامه رژیم غذایی آلکالاین مورد مصرف قرار می‌گیرند.

مواد غذایی مورد استفاده در رژیم غذایی قلیایی

در برنامه رژیم غذایی آلکالاین با توضیحات اشاره شده در مطالب قبلی، می‌توان از مواذ غذایی زیر استفاده کرد:

• خیار
• گوجه
• زنجبیل
• اووکادو
• لوبیا سبز
• کلم بروکلی
• اسفناج
• قارچ
• پیاز
• خرما
• آجیل و حبوبات
• انواع سبزی‌های تازه مثل تره، پیازچه، ترب، شاهی، نعنا، ریحون و …
• انواع جوانه‌های تازه مثل جوانه عدس، جوانه ماش، جوانه گندم. جوانه‌ها به دلیل خاصیت قلیایی بالایی که دارند در رژیم غذایی قلیایی کاربرد زیادی دارند.
• انواع سالادها: سالاد فصل، سالاد شیرازی و …

توجه داشته باشید هر چه مواد غذایی فوق تازه‌تر باشند خاصیت قلیایی بالاتری دارند.

مواد غذایی غیر مجاز در برنامه رژیم غذایی قلیایی

در برنامه رژیم غذایی آلکالاین کلیه غذاهای اسیدی ممنوع می‌باشد. عمده این مواد غذایی اسیدی به شرح زیر می‌باشد:

• محصولات لبنی و تخم مرغ
• انواع شیرین کننده‌های مصنوعی. توجه داشته باشید که شکر سفید بسیار اسیدی می‌باشد و در صورت نیاز بهتر است از عسل استفاده کنید که خاصیت اسیدی کمتری دارد.
• انواع گوشت‌ها

باورهای درست و غلط در مورد رژیم غذایی قلیایی

همان‌طور که اشاره شد رژیم غذایی قلیایی بر اساس تنظیم ph بدن استوار است. بگذارید کمی با ph بدن و باورهای درست و غلط در این مورد آشنا شویم.

میزان PH‌ طبیعی بدن

در بررسی رژیم غذایی قلیایی ضروری است اطلاعاتی در مورد PH داشته باشید. به عبارت ساده‌‌تر، PH معیاری برای ارزیابی میزان اسیدی یا قلیایی بودن یک ماده است.

PH در محدوده‌‌ای از 0 تا 14 بیان می‌‌شود.

اسیدی: 0.0 تا 6.9

خنثی: 7.0

قلیایی (یا بازی): 7.1 تا 14.0

بسیاری از طرفداران رژیم غذایی قلیایی توصیه می‌‌کنند که افراد PH ادرار خود را به‌منظور اطمینان از قلیایی (بیش از 7) یا غیر اسیدی (کمتر از 7) ارزیابی کنند. بااین‌حال، شایان‌ذکر است که PH به‌طور قابل‌‌توجهی در داخل بدن تغییر می‌‌کند. اگرچه برخی از بخش‌‌ها اسیدی هستند، برخی دیگر قلیایی می‌‌باشند.

معده شما پر از اسید هیدروکلریک است و این امر منجر شده است که PH معده در محدود 2-3.5 باشد که به‌شدت اسیدی است. این میزان اسیدیته برای هضم و تجزیه غذاها ضروری است. از سوی دیگر، خون انسان اندکی قلیایی بوده و PH آن در محدوده 7.36-7.44 قرار دارد. زمانی که PH خون شما از محدوده طبیعی خارج می‌‌شود، ممکن است فرد در معرض مرگ قرار گیرد.

بااین‌حال، این شرایط فقط در برخی از بیماری‌‌های خاص ازجمله کتواسیدوز ناشی از دیابت، گرسنگی یا مصرف الکل رخ می‌‌دهد و ارتباط چندانی با رژیم غذایی شما ندارد.

خلاصه

مقدار PH نشانگر اسیدی یا قلیایی بودن یک ماده می‌‌باشد. برای مثال، اسید معده به‌شدت اسیدی است، این در حالی است که خون به‌شدت قلیایی می‌‌باشد.

غذا بر PH ادرار شما تاثیر دارد ولی بر PH خون تاثیری ندارد

برای سلامتی بدن ضروری است که PH خون همواره ثابت باقی بماند. اگر PH خون شما از محدوده طبیعی خارج شود، سلول‌‌های شما عملکرد صحیحی نداشته و درنتیجه ممکن است با مرگ مواجه شوید. این روند در صورت عدم درمان سریع به‌سرعت منجر به مرگ فرد می‌‌شود. بدین دلیل، بدن شما روش‌‌های متعددی برای تنظیم دقیق تعادل PH دارد. این فرایند را هموستاز اسید ـ باز می‌‌نامند.

تقریباً غیرممکن است که غذا منجر به تغییر PH خون افراد سالم شود، اگرچه در برخی شرایط نادر، غذاها نیز می‌‌توانند نوسانات کوچکی ایجاد کنند. بااین‌حال، غذاها می‌‌توانند PH ادرار شما را تغییر دهند و این تغییر بسته به نوع غذا متفاوت است. ترشح اسید به ادرار یکی از روش‌‌هایی است که بدن از آن برای تنظیم PH استفاده می‌کند.

اگر یک استیک بزرگ بخورید، ادرار شما تا چند ساعت بعد اسیدی خواهد بود، زیرا بدن شما ضایعات متابولیسمی را از سیستم بدن دفع می‌‌کند. بنابراین، PH ادرار شاخص نامناسبی برای ارزیابی PH کل بدن و سلامتی می‌‌باشد. PH همچنین ممکن است تحت تأثیر عوامل دیگری به غیر از رژیم غذایی باشد.

خلاصه

بدن شما میزان PH را به‌طور دقیق تنظیم می‌‌کند و رژیم غذایی تأثیر چندانی بر PH خون ندارد، اما می‌‌تواند PH ادرار را تغییر دهد.

رژیم غذایی قلیایی باعث پوکی استخوان می‌شود؟

پوکی استخوان یکی از بیماری‌‌های استخوان است که منجر به کاهش محتوای معدنی استخوان می‌‌گردد. این مشکل اغلب در زنان بعد از دوران یائسگی مشاهده می‌‌شود و این امر احتمال شکستگی را افزایش می‌‌دهد.

بسیاری از طرفداران برنامه رژیم غذایی قلیایی بر این باور هستند که بدن به‌منظور حفظ PH خون، محتوای قلیایی ازجمله کلسیم را از استخوان‌‌ها گرفته و از آن‌ها برای خنثی‌‌سازی غذاهای اسیدی استفاده می‌‌کند.

بر اساس این نظریه، رژیم‌‌های غذایی اسیدی ازجمله رژیم غذایی غربی منجر به کاهش تراکم مواد معدنی استخوان می‌‌گردند. این نظریه فرضیه اسید ـ خاکستر پوکی استخوان خوانده می‌‌شود. بااین‌حال، این نظریه عملکرد کلیه‌‌ها در از بین بردن محتوای اسیدی و تنظیم PH خون را نادیده می‌‌گیرد.

کلیه‌‌ها یون‌‌های بی‌‌کربنات تولید می‌‌کنند که این یون‌‌ها در خنثی‌‌سازی اسیدهای خون نقش دارند و از این طریق بدن را به تنظیم PH قادر می‌‌سازند. سیستم تنفسی شما نیز در تنظیم PH نقش دارد. زمانی که یون‌‌های بی‌‌کربنات از طریق کلیه به اسیدهای موجود در خون متصل می‌‌شوند، دی‌اکسید کربن و آب تشکیل می‌‌دهند که شما آن‌ها را از طریق بازدم و ادرار دفع می‌‌کنید.

فرضیه اسید ـ خاکستر همچنین یکی از مهم‌‌ترین عوامل پوکی استخوان (از بین رفتن کلاژن) را نادیده می‌‌گیرد. از بین رفتن کلاژن با کاهش میزان دو اسید ـ اورتوسیلیسیک و اسکوربیک اسید ـ و همچنین ویتامین C در ارتباط است.

به خاطر داشته باشید که شواهد علمی دقیقی در زمینهٔ ارتباط اسیدهای موجود در رژیم غذایی و تراکم استخوان یا احتمال شکستگی وجود ندارد. اگرچه بسیاری از مطالعات حاکی از عدم ارتباط بین این دو مورد هستند، برخی دیگر رابطه مستحکمی بین این دو مورد را ثابت کرده‌‌اند. 

آزمایش‌های بالینی ـ که از دقت بیشتری نیز برخوردار هستند ـ نیز بدین نتیجه رسیده‌‌اند که رژیم‌‌های غذایی اسیدی تأثیری بر میزان کلسیم بدن ندارند. این برنامه رژیم‌ غذایی با افزایش نگهداری کلسیم و فعال‌سازی هورمون IGF-1 منجر به بهبود سلامت استخوان گردیده و ترمیم ماهیچه و استخوان را بهبود می‌‌بخشند. بنابراین، رژیم غذایی سرشار از پروتئین و حاوی اسید منجر به‌سلامت استخوان‌‌ها نیز می‌‌شود.

خلاصه

اگرچه شواهد دقیقی در این زمینه وجود ندارند، اما بسیاری از تحقیقات نشان می‌‌دهند که رژیم‌‌های غذایی اسیدی برای استخوان‌‌ها مضر هستند. بااین‌حال، پروتئین که یک ماده غذایی اسیدی است، برای بدن مفید می‌‌باشد.

ایا رژیم غذایی آلکالاین باعث کاهش ابتلا به سرطان می‌شود ؟

بسیاری از افراد بر این باور هستند که سرطان صرفاً در محیط اسیدی رخ می‌‌دهد و می‌‌توان با استفاده از برنامه رژیم غذایی قلیایی از بروز آن جلوگیری نمود. بااین‌حال، بررسی‌‌های متعددی درزمینهٔ رابطه بین اسیدوز مبتنی بر رژیم غذایی و افزایش اسیدیته خون به‌واسطه رژیم غذایی و همچنین سرطان نشان می‌‌دهند که ارتباط مستقیمی بین آن‌ها وجود ندارد.

اولاً، غذا منجر به افزایش میزان PH خون نمی‌‌شود.

ثانیاً، اگر فرض کنیم که غذاها می‌‌توانند میزان PH خون یا سایر بافت‌‌ها را تغییر دهند، سلول‌‌های سرطانی محدود به محیط‌‌های اسیدی نیستند.

سرطان در بافت‌‌های عادی بدن نیز رشد می‌‌کند که دارای PH 7.4 هستند. بسیاری از مطالعات قادر بودند سلول‌‌های سرطانی را در محیط‌‌های قلیایی نیز رشد دهند. اگرچه تومورها با سرعت بیشتر در محیط‌‌های اسیدی رشد می‌‌کنند، تومورها محیط اسیدی را خودشان تولید می‌‌کنند. محیط اسیدی منجر به ایجاد سرطان نمی‌‌شود، بلکه سرطان است که محیط اسیدی را ایجاد می‌‌کند.

خلاصه:

ارتباطی بین رژیم غذایی تشکیل‌دهنده اسید و سرطان وجود ندارد. سلول‌‌های سرطانی در محیط‌‌های قلیایی نیز رشد می‌‌کنند.

رژیم های غذایی سنتی و قلیایی

بررسی نظریه اسیدی ـ قلیایی از دو منظر پیدایشی و علمی تناقض‌‌هایی را نشان می‌‌دهد. مطالعه‌‌ای نشان داد که در حدود 87% انسان‌‌های اولیه از غذاهای قلیایی استفاده می‌‌کردند. این در حالی است که بررسی‌‌های اخیر نشان می‌‌دهند که در حدود 50 درصد افراد امروزی از غذاهای قلیایی استفاده می‌‌کنند، این در حالی است که نصف دیگر افراد رژیم غذایی اسیدی دارند.

به خاطر داشته باشید که اجداد ما در اقلیم متفاوتی زندگی کرده و به غذاهای متنوعی دسترسی داشتند. رواج رژیم‌‌های غذایی اسیدی با حرکت به سمت شمال خط استوا افزایش می‌‌یابد. علی‌‌رغم اینکه در حدود نیمی از شکارچیان از رژیم غذایی اسیدی استفاده می‌‌کردند، بیماری‌‌های اخیر در آن زمان رواج بسیار کمتری داشتند.

خلاصه:

مطالعات کنونی نشان می‌‌دهند که در حدود نیمی از رژیم‌‌های غذایی پیشین اسیدی بودند و این روند در مناطقی که دور از خط استوا زندگی می‌‌کردند، رواج بیشتری داشت.

آیا رژیم غذایی قلیایی باعث لاغری و کاهش وزن می‌شود؟

تا کنون مطالعات بالینی جامعی در مورد تاثیر و تفاوت رژیم غذایی قلیایی بر کاهش وزن و لاغری انجام نشده است. اما به این نکته توجه داشته باشید که برنامه غذایی قلیایی یک سبک از غذاخوردن را به شما تجویز می‌کند. قطعا اگر شما کالری روزانه خود را مدیریت کنید و در کنار برنامه غذایی خود ورزش و تمرین نیز داشته باشید قطعا با کاهش وزن همراه خواهید بود.

میزان کالری مورد نیاز افراد در رژیم غذایی آلکالیک به صورت زیر می‌باشد:

مردان:

از 19 تا 25 سال: 2800 کالری

از 26 تا 45 سال: 2600 کالری

از 46 تا 65 سال: 2400 کالری

از 65 به بالا: 2200 کالری

زنان:

از 19 تا 25 سال: 2200 کالری

از 26 تا 50 سال: 2000 کالری

از 51 به بالا: 1800 کالری

البته به این نکته توجه داشته باشید که شرایط سنی یک فاکتور در تعیین میزان کالری می‌باشد. قد شما و شرایط جسمی شما فاکتورهای کلیدی دیگری هستند که در تعیین میزان کالری روزانه شما تاثیرگذار هستند. جدول بالا به صورت عمومی و برای افراد با قد نرمال در نظر گرفته شده است. توصیه می‌شود از ابزارهای سنجش میزان کالری و BMI میزان کالری روزانه خود را محاسبه کنید.

جمع بندی

برنامه رژیم غذایی قلیایی بسیار سالم است و افراد را به مصرف میوه‌‌ها، سبزیجات و غذاهای گیاهی ترغیب کرده و استفاده از غذاهای فرآوری شده را محدود می‌‌کند. بااین‌حال، این ایده که رژیم غذایی به دلیل تأثیر قلیایی خود منجر به تقویت سلامتی می‌‌شود، در هاله‌‌ای از ابهام است. این ادعا توسط مطالعات معتبر مورد تائید قرار نگرفته است. 

برخی از مطالعات حاکی از تأثیرات مثبت رژیم غذایی قلیایی و دارای پروتئین کم در درمان افراد مبتلابه بیماری‌‌های مزمن کلیوی هستند. به‌طورکلی، برنامه رژیم غذایی آلکالاین سالم است، زیرا از غذاهای سالم و غیر فرآوری شده تشکیل‌شده است و تأثیرات مثبت آن هیچ ارتباطی با میزان PH ندارند.

تالیف:

تن‌ورز (اقتباس از مقاله‌ای از سایت healthline.com)

N:0714