مزایای ویتامین B1 (تیامین)

مدت زمان لازم برای خواندن این مطلب: 4 دقیقه 

ویتامین B1 ازجمله ویتامین‌‌های حیاتی انسان به شمار رفته و در رده ویتامین‌‌های گروه B قرار دارد. این ویتامین نقش مهمی را در سلامتی دستگاه عصبی و بهبود عملکرد قلبی عروقی ایفا می‌‌کند.

ویتامین B1 یکی از هشت ویتامین محلول در آب گروه B است. این ویتامین به تبدیل کربوهیدرات به گلوکز کمک کرده و درنتیجه انرژی موردنیاز بدن برای رفع نیازها را فراهم می‌‌آورد. همچنین برای تجزیه چربی و پروتئین نیز ضروری می‌‌باشد.

علاوه بر مزایای فوق، در حفظ ماهیچه‌‌های دیواره مجرای گوارشی نقش داشته و منجر به بهبود سلامتی دستگاه عصبی، پوست، مو، چشم، دهان و کبد می‌‌شود. (1) ویتامین B1 توانایی بدن برای مقابله با استرس را افزایش داده و ازاین‌رو ویتامین ضد استرس نیز نامیده می‌‌شود.

منابع ویتامین B1

مخمرها و کبد ازجمله غنی‌‌ترین منابع ویتامین B1 هستند. غلات کامل، چاودار، جوانه گندم و لوبیا ازجمله مهم‌‌ترین منابع این ویتامین به شمار می‌‌روند. ازجمله سایر منابع می‌‌توان به مارچوبه، سیب‌‌زمینی، قارچ، کاهوی رومایین، اسفناج، ماهی تن، نخود سبز، تخم آفتابگردان، گوجه‌‌فرنگی، جوانه کلم بروکسل و بادمجان اشاره کرد. افزودن این مواد به رژیم غذایی منجر به افزایش ویتامین B1 در بدن گردیده و سلامتی را تضمین می‌‌کند. متأسفانه، پختن بیش‌ازحد و نگهداری طولانی‌‌مدت مواد غذایی در یخچال منجر به از بین رفتن تیامین می‌‌شود.

علائم کمبود ویتامین B1

ازجمله علائم اولیه ویتامین B1 می‌‌توان به سستی، زودرنجی، کاهش حافظه، کم‌‌خوابی یا بی‌‌اشتهایی، کاهش وزن، عدم گوارش، یبوست و نرمی ماهیچه‌‌های ساق پا اشاره کرد. درصورتی‌که این کمبود جبران نشود، علائم اولیه ممکن است منجر به کمبود حاد تیامین گردد که این حالت را بیماری بری بری نیز می‌‌نامند. این مشکل می‌‌تواند باعث بروز ناهنجاری‌‌های عصبی، قلبی و مغزی گردد. شایان‌ذکر است که علائم در هر فرد متفاوت بوده و به چندین عامل بستگی دارند. برخی از نمونه‌‌ها بدین شرح هستند:

بری بری خشک: ازجمله علائم می‌‌توان به ناهنجاری‌‌های ماهیچه و عصب، حس سوزش در انگشتان پا، سوزش پا در شب، گرفتگی پا و آتروفی ماهیچه اشاره کرد.

بری بری مرطوب: ازجمله علائم می‌‌توان به ضربان قلب سریع، تجمع آب در پاها، ادم ریوی و افت فشارخون اشاره کرد که می‌‌تواند منجر به شوک و حتی مرگ گردد. (2)

ناهنجاری‌‌های مغز: در افرادی که الکل مصرف می‌‌کنند، کمبود تیامین ممکن است منجر به ناهنجاری‌‌های مغزی ازجمله سندرم ورنیک ـ کورساکوف گردد. ازجمله علائم این بیماری می‌‌توان به تاری دید، حرکات غیرارادی چشم، دشواری درحرکت و فلج جزئی چشم اشاره کرد. درصورتی‌که علائم نادیده گرفته شوند، این بیماری می‌‌تواند منجر به مرگ شود. بیماری کورساکوف نیز باعث بروز عوارضی نظیر از دست دادن حافظه، عدم تعادل و توهم می‌‌شود.

بری بری کودک: این نوع اغلب در نوزادانی مشاهده می‌‌شود که مادر آن‌ها با کمبود تیامین مواجه است و این بیماری از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می‌‌شود. مشکلات قلبی، عدم واکنش، عدم تکلم و … ازجمله علائم این بیماری هستند، بنابراین حتماً در دوران بارداری از دریافت میزان کافی ویتامین B1 اطمینان حاصل کنید.

مزایای سلامتی ویتامین B1

تیامین در فرایندهای متعددی در بدن نقش دارد و ازاین‌رو یکی از مواد مغذی ضروری بدن است. ازجمله فواید آن می‌‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

افزایش تولید انرژی

قند اصلی‌‌ترین منبع انرژی در بدن است که طی فرایندی اکسیدشده و به انرژی قابل‌‌استفاده توسط بدن تبدیل می‌‌شود. ویتامین B1 یکی از بخش‌‌های سیستم آنزیمی به نام سیستم پیروات دی دهیدروژناز است که به اکسیداسیون قند کمک می‌‌کند. تیامین برای عملکرد این سیستم ضروری بوده و انرژی موردنیاز فرایندهای بدن را آزادسازی می‌‌کند.

محافظت از اعصاب

ویتامین B1 در رشد مؤثر غلاف میلین در اطراف عصب‌‌ها نقش دارد. فقدان این ویتامین می‌‌تواند منجر به تحلیل این پوشش‌‌ها گردیده و درنتیجه آسیب و مرگ عصب را به همراه دارد.

جلوگیری از بیماری‌‌های قلبی

این ویتامین به تولید انتقال‌‌دهنده عصبی استیل کولین کمک می‌‌کند، که برای انتقال پیام‌‌ها بین عصب و ماهیچه‌‌ها و به‌منظور اطمینان از عملکرد مناسب قلب به‌کاربرده می‌‌شود. کمبود ویتامین B1 می‌‌تواند منجر به بروز مشکلات قلبی گردد. در بیمارانی که به مدت 7 روز ویتامین B1 دریافت کرده‌‌اند، اکوکاردیوگرام به‌طور چشمگیری بهبود می‌‌یابد و این نشان می‌‌دهد که B1 می‌‌تواند در پیشگیری از بیماری‌‌های قلبی نقش داشته باشد.

جلوگیری از آب‌‌مروارید

درصورتی‌که ویتامین B1 در کنار سایر مواد مغذی ضروری به‌کاربرده شود، می‌‌تواند از بروز آب‌‌مروارید جلوگیری کرده و یا آن را به تأخیر بی اندازد.

ویژگی‌‌های ضد پیری

ویتامین B1 به‌عنوان یک آنتی‌‌اکسیدان قوی عمل کرده و بدن را در برابر علائم پیری ازجمله چروک، لکه و سایر علائم پیری محافظت می‌‌کند.

بهبود گوارش

این ویتامین به ترشح اسید هیدروکلریک کمک می‌‌کند که برای هضم کامل ذرات غذا ضروری است.

جلوگیری از بیماری آلزایمر

ویتامین B1 از پیشرفت بیماری آلزایمر جلوگیری می‌‌کند. فقدان ویتامین B1 با مشکلات شناختی و کاهش متابولیسم گلوکز مغز در ارتباط می‌‌باشد. (3) افراد مبتلابه بیماری آلزایمر با مصرف روزانه 100 میلی‌‌گرم ویتامین B1 آرامش بیشتری می‌‌توانند داشته باشند. مطالعات نیز حاکی از تأثیر ویتامین B1 بر کاهش علائم بیماری آلزایمر هستند.

تقویت حافظه

ویتامین B1 می‌‌تواند حافظه و قدرت تمرکز شما را افزایش دهد. این ویتامین برای درمان بسیاری از اختلالات عصبی ازجمله MS و فلج بل نیز به‌کاربرده می‌‌شود. ازآنجایی‌که ویتامین B1 تأثیر مثبتی بر سیستم عصبی دارد، آن را ویتامین روحیه نیز می‌‌نامند.

تحریک تولید RBC

ویتامین B1 نقش مهمی را در تولید سلول‌‌های قرمز خونی (RBC) ایفا کرده و باعث افزایش انرژی و فعالیت فرد می‌‌شود.

کاهش تأثیرات الکل

ویتامین B1 تأثیرات بیماری‌‌هایی ازجمله سیروز، پرکاری تیروئید، عفونت‌‌ها و همچنین مصرف بیش‌ازحد الکل را کاهش می‌‌دهد. (4)

افزایش اشتها

این ویتامین می‌‌تواند به‌طور قابل‌‌توجهی برافزایش اشتها و هوشیاری ذهنی تأثیر داشته باشد.

توجه: ویتامین B1 یک ویتامین محلول در آب است و از طریق ادرار دفع می‌‌شود. بنابراین، همواره از داشتن یک رژیم غذایی متعادل اطمینان حاصل نمایید تا بتوانید میزان ویتامین B1 موردنیاز بدن را تأمین کنید.

تالیف:

تن‌ورز (اقتباس از مقاله‌ای از سایت organicfacts.net)

در صورت استفاده از این مقاله، نام و آدرس تن‌ورز را به عنوان منبع ذکر کنید.